Een dag met… Moniek van der Burgt

Een dag met… Moniek van der Burgt

Een dag met… Moniek van der Burgt (Naastenbegeleider)

Hoe ziet een gemiddelde werkdag eruit voor jou als naastenbegeleider?
Elke dag is anders. Ik voer gesprekken met naasten, zowel fysiek als via teams. Soms zit ik de hele dag in overleg, andere dagen ga ik op huisbezoek. Dan kom ik bij ouders of partners van cliënten thuis – mensen die bij ons in behandeling zijn (geweest), maar ook naasten van mensen die (nog) geen traject bij ons volgen. Zij zoeken ondersteuning in hoe om te gaan met een verslaafde in hun omgeving.

Hoe ziet het traject van begeleiding eruit voor naasten, vanaf het eerste contact?
Naasten nemen meestal contact op via casemanagement. Er wordt dan gekeken of begeleiding via de WMO vergoed kan worden. Daarna volgt een intake met de casemanager en mij. Er wordt een indicatie opgesteld (meestal voor drie maanden of langer) en vervolgens plannen we een kennismaking. Daarin bespreken we de hulpvraag en stellen we een plan op. Naasten zie ik wekelijks. Voor naasten van cliënten uit de kliniek – dat is een pilottraject – zijn het drie gesprekken in totaal.

Wat vind jij het mooiste aan het werk als naastenbegeleider?
Het mooiste aan mijn werk als naastenbegeleider is dat ik anderen mag helpen om opnieuw richting te geven aan hun leven – een leven dat niet volledig in het teken staat van hun verslaafde naaste. Ik bied inzichten die hen helpen om weer ruimte voor zichzelf te creëren en bewust keuzes te maken die bij hén passen.

Tegelijkertijd leer ik ook van de mensen met wie ik werk. Zelf heb ik een zoon die verslaafd is en de verhalen die ik hoor geven mij regelmatig nieuwe inzichten. Ze helpen mij om scherp te blijven op mijn eigen grenzen en goed voor mezelf te zorgen.

Met welke vragen of zorgen komen naasten meestal bij jou terecht?
Vaak vinden mensen het moeilijk om grenzen te stellen, vooral financieel. Veel gesprekken draaien om het bespreken van hun problemen, waarna we samen reflecteren: wat kan er anders? Ik laat mensen zelf met ideeën komen en geef tips, maar ik zal bijvoorbeeld nooit zeggen: ‘Je moet je kind het huis uitzetten.’ Dat is een keuze die zij zelf moeten maken.

Kun je een voorbeeld geven van een situatie waarin je echt iets hebt kunnen betekenen voor een naaste?
Een mooi voorbeeld is een situatie waarin ik de ouders van een jongvolwassene begeleidde. Hij woonde bij hen thuis, gebruikte dagelijks, was agressief en zijn ouders leefden voortdurend in spanning. Ik schreef een brief aan hem, namens zijn ouders. Naar aanleiding daarvan zocht hij contact met mij en mijn collega Sandra. Uiteindelijk is hij naar de kliniek gegaan en stroomt hij naar verwachting daarna door naar het safehouse. Hij heeft de eerste stap gezet. Zijn ouders zijn enorm opgelucht, er is weer rust in huis. Sinds die beslissing is er ook weer meer contact tussen hem en zijn ouders, en gebruikt hij al minder.

Welke vaardigheden of eigenschappen vind jij belangrijk in jouw rol als naastenbegeleider?
Kennis, empathie, inlevingsvermogen, geduld en duidelijkheid – dat zijn voor mij de belangrijkste eigenschappen als naastenbegeleider in de verslavingszorg.

Kennis helpt mij om naasten goed te informeren over verslaving en het gedrag dat daarbij hoort. Empathie en inlevingsvermogen zorgen ervoor dat mensen zich gehoord en begrepen voelen, juist in een periode waarin ze vaak met onbegrip te maken hebben gehad.

Geduld is belangrijk omdat verandering tijd kost en duidelijkheid helpt om grenzen te stellen en structuur te bieden. 

Wat maakt naastenbegeleiding anders dan het begeleiden van cliënten zelf?
Dat vind ik een lastige, want verslaving is een familieziekte. Toch is naastenbegeleiding een andere vorm van begeleiding. Bij de cliënt ligt de focus op het herstel van het middelengebruik en het behalen van persoonlijke doelen. Bij naasten draait het juist om het leren loslaten, het herkennen van patronen zoals redden en controleren en het terugvinden van hun eigen plek in het proces.

Als de verslaafde verandert door herstel, vraagt dat ook iets van de naaste. Blijven hangen in oude patronen vergroot de kans op terugval. Daarom is het zo belangrijk dat ook naasten begeleiding krijgen, zodat zij leren omgaan met deze veranderingen en beter voor zichzelf kunnen zorgen.

Hoe zorg je ervoor dat naasten zich gehoord en gesteund voelen?
Door te laten weten dat ze altijd bij mij terechtkunnen en dat alles bespreekbaar is – en ook vertrouwelijk blijft. Ik ben heel open over mijn eigen situatie en dat schept vertrouwen. Mensen herkennen zich in mijn verhaal en voelen zich daardoor minder alleen.

Wat zijn voor jou de grootste uitdagingen in het begeleiden van naasten, en hoe ga je daarmee om?
De grootste uitdaging is om mensen weer hun eigen leven te laten leiden. Veel naasten offeren alles op voor hun verslaafde, maar dat hoeft niet. Zelf ben ik opleidingen gaan doen, ben gaan reizen – dat gun ik hen ook. Het leven mag doorgaan.

Hoe werk je samen met collega’s en andere professionals binnen Point O in jouw rol?
Elke dinsdagochtend hebben we MDO (multidisciplinair overleg) met team Ambulant. Zij richten zich vooral op de cliënten, wij op de naasten – zo vullen we elkaar goed aan. Met mijn collega Margie heb ik dagelijks overleg. Daarnaast hebben we twee keer per maand supervisie met Hans Smit (persoonlijk begeleider). Tijdens deze bijeenkomsten bespreken we casussen en delen we inzichten. Binnenkort starten we ook met regelmatige overlegmomenten met onze teamleider Jolijn, waarin we kunnen bespreken waar we in ons werk tegenaan lopen en wat we daarin nodig hebben.

Hoe bewaak je de balans tussen betrokkenheid en professionele afstand?
Dat is voor mij soms wel lastig. Ik merk dat ik me snel verantwoordelijk voel en vaak nog ’s avonds bezig ben met casussen of mijn telefoon opneem. Het loslaten is voor mij een uitdaging, omdat ik er graag voor anderen wil zijn.

Hoe blijf je op de hoogte van ontwikkelingen en nieuwe inzichten rondom naastenbegeleiding?
Ik lees veel, luister naar podcasts en volg webinars. Daarnaast spar ik veel met Margie, Hans en andere collega’s.

Wat maakt werken bij Point O voor jou bijzonder?
De openheid en gelijkwaardigheid. Je kunt bij iedereen aankloppen. Er is echt het gevoel dat iedereen gelijk is en ook zo wordt behandeld.

Wat zou je willen zeggen tegen iemand die twijfelt om contact op te nemen met een naastenbegeleider?
Ik weet uit eigen ervaring hoeveel het helpt. Dankzij gesprekken met een naastenbegeleider is mijn leven niet stil blijven staan, ondanks mijn zoon zijn verslaving. Het is heel prettig om hierover te kunnen sparren met iemand die het begrijpt en die je advies kan geven.